BİYOÇEŞİTLİLİK NEDİR?
Dünya’nın zengin ve çeşitli doğal yaşamının varlık nedeni biyoçeşitliliktir. Tüm canlılığı ilgilendiren bu kavram, sadece çevresel değil ekonomik bir öneme de sahiptir. Yaşam faaliyetlerimizin devamı, enerji üretilmesi gibi çeşitli hizmetleri ekosistem hizmetleri olarak anmak mümkündür.
Biyoçeşitlilik veya diğer adıyla biyolojik çeşitlilik birbiriyle yakından ilişkili 4 temel unsurdan oluşmaktadır.
1.Biyolojik Çeşitlilik
Diğerlerinin yanı sıra kara, deniz ve diğer ekosistemleri ile bu ekosistemlerin bir parçası olduğu ekolojik kompleksler de dahil olmak üzere tüm kaynaklardan canlı organizmalar arasındaki farklılaşma anlamındadır. Türlerin kendi içindeki türler arasındaki çeşitlilik ve ekosistem çeşitliliği de buna dahildir.
2.İşlevsel Çeşitlilik
Bir popülasyon içindeki işlevsel olarak farklı türlerin sayısının bir ölçüsüdür. Örneğin farklı beslenme mekanizması, farklı hareketlilik, yırtıcıya karşı av olmak gibi örnekler verilebilir.
3.Genetik Çeşitlilik
Canlılar arasındaki biyolojik ve fiziksel farklılıkları belirleyen gen farklılıklarıyla oluşan çeşitliliktir.
Türkiye kültür bitkileri açısında çok mühim bir konumdadır. Örneğin buğdayın, arpanın, yulafın yabani ataları Ülkemizdedir.
4.Tür Çeşitliliği
Belirli bir bölgede yaşayan farklı türleri ifadesi tür çeşitliliğidir. Bu sayede bölgesel farklılıklar, belirli bir paydada gösterilebilmektedir.
Türkiye endemik türler açısından zengindir. Bunun esaslı nedeni iklim değişikliğidir. Çünkü doğal iklim değişikli sırasında oluşan göçlerle tür çeşitliliği oluşur.
Böcekler tüm türlerin yaklaşık yarısını oluşturmaktadırlar.
Ekosistem Hizmetleri Nedir?
İnsanlara doğal çevre ve sağlıklı ekosistemler tarafından sunulan birçok ve çeşitli faydalar olarak nitelendirilir. Bu hizmetle 4 temel başlıkta toparlanabilir.
Biyolojik Çeşitlilik Kaybına Neden Olan Faktörler
Bu faktörleri doğrudan ve dolaylı faktörler olarak sınıflandırmak mümkündür.
Doğrudan Faktörler:
İklim Değişikliği, habitat değişikliği, istilacı türler, aşırı kullanım, kirlilik
Dolaylı Faktörler:
Demografik, ekonomik, sosyo-politik, kültürel, bilimsel ve teknolojik
İklim değişikliği yerküremizde doğal bir süreç olarak vardır ancak insan faaliyetleri nedeniyle bu değişimin hızlı bir biçimde seyretmesi, yerkürenin bu değişime uyum sağlamasını engellemektedir.
İklim Değişikliğinin Türler Üzerine Etkileri
- Adaptasyonun bozulması
- Türlerin fenolojisinin bozulması
Örneğin kum sıcaklığının cinsiyeti üzerinde olan Carette Carette ve Chelonia mydas’larda yuva sıcaklığı arttıkça dişilik artmaktadır.
Yine sıcaklık artışı dolayısıyla, havanın 10 derecenin altına inmemesi ağaçların kış uykusuna yatamaması sebep olmaktadır, bu da yine iklim değişikliğinin önemli etkileri arasında yer almaktadır. Bilim insanları ilerleyen dönemde Akdeniz ve Ege’de ağaçların her mevsim yeşil kalacağı görüşündedir.
- Canlı göçleri
Havanın ısınmasına bağlı olarak ağaçların ve bitkilerin dağlık alanlara yani kuzeye gitmesi beklenir.
- Seller
- Stresin artması
- Yangınlar
- Hastalık ve zararlılarda artış
- İstilacı türlerde artış
- Buzulların erimesi
- Fotosentez ve solunumun etkilenmesi
- Deniz su seviyesinin yükselmesi
Deniz seviyesi yılda 3,5 mm-4,0 mm yükselmektedir. Yağışların azalması ve derinden çekilen sular nedeniyle ilerleyen dönemde nehirlerin denizlerle bağlantısının kesilmesi beklenmektedir.
Pekâlâ Ne Yapmalı?
Sürdürülebilirlik bu soruya cevap verebilecektir.